کد مطلب:29626 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:23

گنجینه پرسمان » اعتقادات

از نظر اهل سنت، وظايف و شرايط امام و خليفه چيست؟

از نظر دانشمندان اهل تسنن، مقام امامت يك مقام اجتماعي است كه در ميان تمام ملل جهان وجود دارد، همانطور، كه مقام رياست جمهوري و نخست وزيري يك موقعيت خاص اجتماعي است و در هر اجتماعي مردم به شكل خاصي رئيس جمهور و نخست وزير كشور را انتخاب ميكنند، همچنين مقام امامت پس از درگذشت پيامبر گرامي(ص)، يك منصب عادي و غير الهي است كه تودة مردم، بالخصوص مهاجر و انصار و يا كساني كه امور مردم در دست آنهاست، و به اصطلاح اهل حلّ و عقد هستند، مدير و مسؤول اين مقام را انتخاب ميكنند و در نتيجه مردم، منتخِب و انتخاب گر و امام، منتخَب و برگزيده بوده و مصداق واضح حكومت مردم بر مردم خواهد بود.
چيزي كه هست جهان امروز به چنين شيوه از حكومت دست يافته است، ولي در جامعه مسلمانان، چنين شيوه از حكومت، چهارده قرن سابقه تاريخي دارد.

شرط مهم در خليفه، صلاحيت و لياقت و كارداني و عُرضه اداره كردن امور مملكت است و بس، نه عدالت و عصمت و پيراستگي از گناه و خطا شرط است و نه آگاهي كامل و گسترده از كتاب الهي و سنت هاي پيامبر (ص) و اصول و فروع اسلام.
خردمندان جهان در انتخاب رئيس جمهور و يا زمامداران ديگر، بيش از همه به لياقت و كارداني و رشادت و شجاعت او در برابر مشكلات ميانديشند، و هرگز انتظار ندارند كه بسان يك دانشمند حقوقي از قوانين مدني و يا كيفري و جزائي آگاه باشد، يا آنچنان پاك و پيراسته باشد كه دست از پا خطا نكند.
وظيفه شاغل مقام خلافت در امور زير خلاصه ميشود:
1ـ تأمين عدالت اجتماعي يا اجراء قوانين اسلام در جامعة اسلاميو اين كار با تأسيس دادگستري و يا گسترش آن و نصب گروهي براي دادرسي، انجام ميپذيرد و اگر خود خليفه نيز به اصول قضائي اسلام آشنا باشد، ميتواند در منطقهاي به داوري بپردازد.
2ـ تأمين امنيّت عمومي، كه مردم بتوانند با خاطر آسوده و آرام زندگي كنند. اين آرمان با استمداد خليفه از قوه مجريه و نيروي انتظاميتحقق ميپذيرد. آنان با اجراء حدود اسلام، مانند بريدن دست دز د ، اجراء حد زنا بر زن و مرد گنهكار و … به اين هدف ميرسند.
3ـ گسترش اسلام در سرتاسر جهان از طريق جهاد در راه خدا. و اين هدف با اعزام ستون و يا ستونهائي از مجاهدان صورت ميپذيرد.
اينها و شبيه اينها: مانند تأمين ارزاق عمومي، گسترش بهداشت، توسعه آموزش هاي همگاني و نظارت بر داد و ستد و كارهاي مردم، تا منكر شرعي را آشكارا انجام ندهند و … ، رؤوس كارهاي خليفه و امام پس از پيامبر است و در انجام اين نوع كارها، جز لياقت و كارداني و آگاهي از اوضاع جهان چيز ديگري لازم نيست.
روي اين اساس، شرط اينكه امام بايد اعلم امت و با اطلاع ترين آنان نسبت به اصول و فروع اسلام و آشناترين آنها به كتاب آسماني و سنتهاي پيامبر باشد، يك شرط استحبابي و استحساني است. اگر امام چنين شرطي را دارا باشد. چه بهتر، ولي نبودن آن به امامت او ضرري وارد نميسازد.
همچنين است مسألة عصمت و پيراستگي از گناه كه مكتب دوم روي اين شرط و شرط پيشين، تأكيد فراواني دارد.
پايه گذاران اين مكتب ميگويند كه امت نميخواهد اصول و فروع را از امام بياموزد، تا او از مطلع ترين و آگاهترين آنان نسبت به معارف و احكام اسلام باشد، نميخواهد او را وسيلة خود در پيشگاه خدا قرار دهد، تا او فردي پيراسته از گناه و لغزش باشد، آنچه از او ميخواهد اين است كه قوانين الهي را در ميان مردم اجراء كند، دست سارق را ببرد، زاني را تازيانه بزند، قاتل را قصاص كند، مرزهاي كشور را صيانت كند و كارهائي از اين قبيل. و در چنين فردي جز شايستگي براي اجراء و اداره اين كارها، چيز ديگري شرط نيست.

---

پيشوايي از نظر اسلام
آية الله جعفر سبحاني